Overslaan en naar de inhoud gaan
Home

De website voor syndicale milieu- en klimaatactie.
Op de werkvloer en daarbuiten

Wat wij vonden van de eerste Vlaamse Klimaattop

Iedereen die iets of wat te maken heeft met klimaat, milieubeleid of transitie, verzamelde op de eerste Vlaamse Klimaattop. Ook de Klimaatkameraad was er bij. Zal dit klimaatwerk van de Vlaamse overheid op termijn wegen op het beleid? Vandaag oogt het palmares magertjes: bossen (CO2-buffers) gaan tegen de vlakte, Oosterweel, Uplace, uitbreiding Brusselse ring, spotgoedkope hernieuwbare energie waar we niets mee doen en onze kerncentrales rustig openhouden. Zou Vlaanderen het op de klimaattop over een andere boeg gooien? Wat waren wij benieuwd. 

Haasten om op tijd te zijn

De jonge wolven van de Climate Express hadden de ingang omgebouwd tot een poort naar de toekomst. Welke ik zou kiezen, was duidelijk. En wie met mij die poort doorging, douwde ik uiteraard een klimaatkameraad-sticker in de hand. Uiteraard want aan die kant van de weg zijn we allemaal klimaatkameraden

Het was tijd voor bevlogen woorden, maatregelen en overtuigingskracht. Vol verwachting deed ik de deur van de zaal open. De eerste woorden weergalmden in de zaal: “ … daarom organiseren we rondetafels … we gaan in dialoog …”.

Lap. Daar gaan we weer.

Nog meer bijpraten over wat we in se allemaal wel al weten. De moed zinkt me in de schoenen. Goed begonnen is half gewonnen, stelt het adagium, toch? Kan ik nog in stilte verdwijnen? Te laat. Met een glimlach wordt me de weg gewezen naar een laatste vrij zitje.

Vlaanderen is op de klimaattop eerlijk met zichzelf: vandaag doen we dit, morgen doen we dat. Van "ad hocjes"-denken gesproken. Het huidige beleid mag een stevig standje bijsteken, anders halen we de vooropgestelde reductieafspraken in 2017 niet. Laat staan dat we uitzicht hebben op de nodige nul CO2-uitstoot tegen 2050. Alle klimaatakkoorden ten spijt.

Een van onze zorgenkind is transport. Ons verouderde gebouwenbestand blijft eveneens als spook uit het verleden cijfers de slechte richting uitduwen. Lichtpunt is dat Vlaanderen 300 miljoen euro aan de kant zet voor interne klimaatmaatregelen. 300 miljoen euro. Peanuts eigenlijk.

Eigen gebouwen zullen worden aangepakt. Een opsteker bleek toch dat scholenbouw en sociale woningen op investeringen mogen rekenen. Eindelijk meer aandacht voor kwetsbare groepen in het klimaatbeleid.

Of wacht. Gezien de verpauperde toestand van vele scholen, het haast jarenlang uitsluiten van kwetsbare groepen uit allerlei premiestelsels, enz. kunnen we eerder spreken van het uitbetalen van een achterstallige factuur. Ondertussen wordt er wel duchtig geinvesteerd in alweer voor de "broodnodige" gevechtsvliegtuigen. Hoeveel al weer? Wel, het begint met 15 en eindigt op miljard euro. Toegegeven: je mag de federale en Vlaamse regering niet op een hoopje gooien. Het zijn echter wel ideologisch gelijklopende regeringen, waardoor je hun principiele keuzes wél kan vergelijken. 

Ah ja, Oosterweel

Neem dan maar de kostprijs voor Oosterweelverbinding, een megalomaan project dat het gebruik van fossiele brandstoffen stimuleert. Schat maar gerust op 3,25 miljard euro. Het 300 miljoen euro-doekje voor het bloeden voor ons klimaatbeleid wordt zo schielijk in een andere context geplaatst. Kuch.

Zal Vlaanderen haar investeringen in infrastructuur dat gebruik in fossiele brandstoffen stimuleert (her)bekijken. "Wat te denken van dossiers als Oosterweel en Uplace?" was dan ook een meer dan logische vraag uit het publiek.

Minister-president Bourgeois zag zijn kans schoon om zijn Vlaamse klimaataanpak eens uit de doeken te doen (alle documenten en presentaties vind je hier). Hij liet ons duidelijk verstaan dat er geen dossiers opengebroken mogen worden. "Oosterweel, Uplace, laat dat toch gerust mannekes". Zoiets. "De blik moet gericht zijn op de toekomst".

Anders gezegd: we zullen het klimaat in de toekomst oplossen -- niet vandaag. Zorgen voor morgen.

Hoop putten uit de gasten.

Verrassend wel was de keuze voor architect Leo Van Broeck als centrale spreker. Hij had het uitvoerig over een verbeterde ruimtelijke ordening als belangrijke sleutel tot een oplossing voor de klimaatopwarming. De ruimtelijke wanorde in Vlaanderen heeft haast wat weg van een genetisch defect.

Hij had het over dichter bij elkaar wonen, kleiner, betere isolatie en een stop op de lintbebouwing. Dat zorgt voor lager energieverbruik, minder stook- en energiekosten, rendabele ontsluiting via openbaar vervoer, goedkope aansluiting op warmtenetten op geothermie, minder files, dichte stadskernen als sterke ruggegraat voor gezonde middenstand, nieuwe ruimte voor natuur en dieren, maatschappelijk kost ligt lager om te organiseren (belastingen zakken) en gezonder om te wonen. Hopelijk was dit geen dovemanslezing.

Systeeminnovaties

De Vlaamse overheid heeft wat aanmoediging nodig moeten de andere gasten hebben gedacht. De doelen zijn best ambitieus: systeeminnovaties, scenarioshifts, enz. Moeilijke woorden om te zeggen dat we meer moeten doen, anders produceren, consumeren, durven en beter georganiseerd aanpakken als we de doelstellingen van een nuluitstoot in 2050 willen halen. Nozizw Dube, voorzitster van de Vlaamse Jeugdraad vroeg een gedurfder en visionair beleid. Jongeren hebben nu meer dan ooit recht op kansen.

Mathias Bienstman van Bond Beter Leefmilieu deed een backcasting-oefening. Als we tegen 2045 willen uitkomen op nuluitstoot voor transport en tegen 2040 voor gebouwen dan moeten we even terugrekenen: gaan we uit van een levensduurte van 15-20 jaar voor technologieen, dan mag er geen fossiele brandstoftechnologie meer verkocht worden tegen 2025. Niet zo'n onlogische stelling, toch?

Dat betekent dus dat we vandaag werk moeten maken van de juiste innovatie en beslissingen zullen nemen waardoor we ons niet vastrijden in verdere uitrol van fossiele brandstof. Werknemers moeten vandaag in hun bedrijven innovatie en duurzaamheid zien inplannen en opnemen.

Ah, werknemers?

Werd er eigenlijk gesproken over werknemers? Weinig. Het concept rechtvaardige transitie is moeilijk ingeburgerd op Vlaams niveau.Hoewel er weinig moedige uitspraken gedaan werden tijdens deze klimaattop, ging er alleszins eentje over werknemers. Mijn oren spitsten zich. 

Ludwig Vandenhove, gedeputeerde van de provincie Limburg, stelde openlijk de subsidiëring van de Limburgse Langerlo-centrale in vraag. Als Vlaanderen die op biomassa gebasseerde centrale, dan subisidieert en financieert ze zo een uitstoot aan broeikasgassen gelijk met 50% van uitstoot uit het volledige wagenpark in Vlaanderen. "Denk daarover na", stelt Ludwig Vandenhove onomwonden. Waarom investeren we die middelen niet in werknemers

"Ah, kijk eens aan", dacht ik bij mezelf.

Investeer in werknemersopleidingen zodat hun kansen op werk stijgen, zodat ze aan de slag kunnen gaan in nieuwe sectoren zoals de hernieuwbare energiesector.

Wat nu?

Het stopt niet op 19 april 2016. Het is een begin. Er staat een pak werk op het schap. Hier zal nog heel wat over gepraat en gebatteerd moeten worden. Voor het zomerreces organiseren onze Vlaamse ministers een rondetafel en werken ze een klimaatactieplan uit.

Je leest het goed.

Elke minister zal zo een rondetafel organiseren, want klimaataanpak gebeurt best als team. In november 2016 zal een tweede klimaattop plaatsvinden waarbij men een klimaatpact zal voorstellen. Hierin aanwezig: een klimaatbeleid op korte termijn, het plan voor periode 202-2030 en een klimaatvisie voor 2050. 

Wat we vonden van de eerste Vlaamse Klimaattop

Nu ja, we zaten immers niet op een Apple-conventie. De Vlaamse Regering was wel parmantig genoeg toe te geven dat ze met dit beleid niet zullen bereieken wat nodig is, dat middenveld, de deskundigheid van burgers, professionelen en hun goesting om iets te veranderen aan de bestaande situatie broodnodig is. Ze rekenen op ons. Duidelijk is dat er een versnelling hoger geschakeld zal moeten worden. Laat ons dus een gesprek voeren rond de regelgeving. Bouw geen taboes in. Echt.  Bespreek dit en wees kritisch voor klimaatonvriendelijke subisidiëring en investeringen. 

En dus, beste Vlaamse Overheid, wij van de klimaatkameraad schuiven graag mee aan tafel om samen te bouwen aan een ambitieuze rechtvaardige toekomst. 

Echt waar.

UP