We hebben een klimaatakkoord! Er heerst een uitgelaten sfeer in de wereld. Aan dit akkoord is jarenlang gewerkt. Het is een historisch akkoord. Tegelijk is het ook een historisch gemiste kans voor overheden om transitietrekker te zijn naar een koolstofneutrale samenleving.
De opwarming stopt niet
Tijdens de COP21 in Parijs beslisten alle landen om de opwarming van de wereld onder een veilige grens te houden. Het streefdoel van 2°C is binnen handbereik. Meer nog, alle landen willen beter doen en de opwarming tot 1,5°C beperken. Het Parijse overleg is een fikse stap richting een kantelmoment. De koplopers worden niet langer lacherig aangesproken. Achterblijvers worden op de vingers getikt. Na Parijs sta je duidelijk aan de goede kant of de slechte kant van de geschiedenis. Denk aan het internationaal gezichtsverlies van België tijdens de top.
Het signaal is gegeven. De toekomst zal er anders uit zien dan vandaag. Toch blijft het nog wat koffiedik kijken.
Een kloof tussen retoriek en de realiteit
De feeststemming zaait verwarring. In realiteit blijven we veraf van de veilige 2°C grens. We stapelen warmterecords onophoudelijk op. De huidige individuele reductieplannen van de landen houden ons op koers van om en bij de 3°C opwarming. Het akkoord is een eerste stap maar de plannen van de landen blijven voorlopig zwak. Het akkoord verplicht te weinig en beschrijft onvoldoende concrete plannen.
De wereld schiet in actie maar dan wel pas vanaf 2021. Het Kyotoprotocol loopt in 2020 af. Het akkoord voorziet procedureregels, evaluatiemomenten en vraagt transparantie. Een eerste evaluatiemoment is gepland in 2018, de volgende in 2023. We weten nu al hoe we er in 2018 voor zullen staan: slecht. De druk naar het uitfaseren van fossiele brandstoffen, ombouwen naar hernieuwbare energie en circulaire economieen aanporren neemt toe.
Verre van rechtvaardig
Beschermt het akkoord werknemers tegen wat de grootste industriële omwenteling moet worden van onze generatie? Half en half.
Mensenrechten, gendergelijkheid, bescherming van werknemers (just transition) werden geweerd in het akkoord. Ondanks protest bleven engagementen van overheden uit. Het leverde hoogstens een vermelding van een rechtvaardige transitie voor werknemers op in het voorwoord van het akkoord. Dit is een ontgoocheling. Hoe willen overheden zonder fundamentele mensenrechten te respecteren steun vinden voor een ingrijpend klimaatbeleid bij burgers?
Willen we werknemers in eigen land en wereldwijd beschermen zal dat in belangrijke mate afhangen van wat de vakbond zelf doet. Die dialoog zal de vakbond vorm moeten geven in elk land.
Alles moet nog gebeuren
Was COP21 dan een maat voor niks? Loutere ‘Public Relations’ van de Verenigde Naties? Niet helemaal. De lidstaten hebben zich verbonden aan een akkoord.
De echte sterkte van het akkoord is dat de klimaatbeweging nu een internationale hefboom heeft om verder te gaan. Een hefboom voor burgers, middenveld, vakbonden, bedrijven, coöperatieven, lokale overheden, onderwijsinstellingen, … om druk te blijven zetten en te bouwen aan alternatieven. Al jaren bouwt de klimaatbeweging zonnepaneel per zonnepaneel, windmolen per windmolen aan een 100% hernieuwbaar energienetwerk. Bedenken ze nieuwe bedrijfsmodellen en samenlevingspatronen. Komen op straat om werknemers te beschermen. Dit akkoord is een kans dat we moeten aangrijpen om van onderuit te versnellen.
De klimaatbeweging is met dit akkoord sterker geworden en kan met deze tekst onder de arm verandering realiseren en verzet opbouwen. Er staat veel werk op de plank willen we een mensvriendelijke leefomgeving met goede klimaatvriendelijke jobs overhouden.
Word klimaatkameraad
Vandaag praten werknemers in binnen en buitenland mee over klimaatmaatregelen op de werkvloer. Met de klimaatkameraad willen we die groep van mensen verbinden en ervaringen uitwisselen en leren van elkaar. Doe mee en word een onderdeel van werknemers die mee hun toekomst willen maken.
